ریسک سیستماتیک چیست؟

ریسک سیستماتیک به‌عنوان ریسک کل بازار شناخته می‌شود. این ریسک همچنین بانام‌های “نوسان” و یا “ریسک بازار” که به‌کل بازار (نه یک‌بخشی از آن) تأثیر می‌گذارد شناخته می‌شود. این ریسک به‌طور کل غیرقابل‌پیش‌بینی است و نمی‌توان به‌طور کامل از آن اجتناب کرد. این ریسک نمی‌تواند از طریق تنوع، hedging و یا اختصاص بهینه دارایی‌ها کاهش یابد.

ساختار ریسک سیستماتیک

ریسک سیستماتیک، ریسک‌های دیگر مانند ریسک صنعت را هم تحت تأثیر قرار می‌دهد. به‌عنوان‌مثال اگر سرمایه‌گذار تأکید زیادی روی سرمایه‌گذاری محافظه‌کارانه داشته باشد، می‌تواند با خرید دارایی های متنوع در بخش‌های مختلف (مانند املاک و مستغلات، خودرو) به یک پرتفوی محافظه‌کارانه دست یابد. بااین‌حال ریسک سیستماتیک شامل نرخ بهره|، تورم، رکود و سایر تغییرات کلان اقتصادی است. تغییر در این حوزه‌های کلان، توانایی تأثیرگذاری روی کل بازار را دارد و نمی‌توان با تغییر موقعیت‌های خرد در پرتفوی سرمایه‌گذاری از آن اجتناب کرد.

برای مدیریت ریسک سیستماتیک، سرمایه‌گذاران باید اطمینان حاصل کنند که پرتفوی‌شان شامل انواع مختلف کلاس دارایی‌ها مثل درآمد و وجه نقد باشد، هرکدام از دارایی‌ها در زمان ریسک سیستماتیک واکنش متفاوتی نسبت به شرایط تحت ریسک بازار نشان می‌دهند. به‌طور مثال افزایش نرخ بهره، باعث افزایش ارزش اوراق مشارکت خواهد شد درحالی‌که ارزش ذاتی سهام برخی شرکت‌ها را با توجه به کاهش هزینه‌ها توسط مدیران ارشد، کم ارزش می کند. در زمان افزایش نرخ بهره، یک سبد سرمایه‌گذاری شامل مقدار زیادی اوراق با درآمد ثابت می‌تواند تأثیر ریزش ارزش سهام سبد را کاهش دهد. (همچنین بخوانید؛ سؤالاتی که زمان ساخت پرتفوی باید بپرسید)

ریسک سیستماتیک و رکود بزرگ

رکود بزرگ یکی دیگر از نمونه‌های ریسک سیستماتیک است. به‌طوری‌که سرمایه‌گذاری در دوران رکودهای بزرگ اقتصادی موجب کاهش ارزش سرمایه اولیه خواهد شد. رکود بزرگ، کلاس دارایی‌های مختلف را به شیوه‌های گوناگون تحت تأثیر قرار می‌دهد، به‌طوری‌که اوراق پر ریسک (اوراق با اهرم بالا/لوریج بالاتر) در حجم‌های زیاد به فروش می‌رسند، این در حالی است که دارایی‌های ساده‌تر مانند اوراق خزانه می‌توانند ارزشمندتر شوند.

اگر می‌خواهید بدانید که چقدر هر اوراق، صندوق یا پرتفوی در معرض ریسک سیستماتیک قرار می‌گیرد، به ضریب بتا آن نگاه کنید. به‌طوری‌که بتا، میزان نوسان سرمایه‌گذاری‌ها را با نوسان کل بازار مقایسه می‌کند. (همچنین بخوانید؛ نوسان چیست). اگر بتا بزرگ‌تر از یک باشد به این معناست که سرمایه‌گذاری‌ها دارای ریسک سیستماتیک بیشتری نسبت به‌کل بازار هستند و برعکس اگر کمتر از یک باشد به معنای ریسک سیستماتیک کمتر به نسبت بازار است. بتای برابر با یک به معنای تساوی در ریسک سیستماتیک سرمایه‌گذاری با بازار است.

متضاد ریسک سیستماتیک، ریسک غیر سیستماتیک است که بر گروه خاصی از اوراق یا سهم‌های مشخص بازار تأثیر می‌گذارد. ریسک غیر سیستماتیک را می‌توان از طریق تنوع کاهش داد. (همچنین بخوانید؛ پرتفوی چیست)

منبع: گروه مشاوران مالی سامان