نرم‌افزار صفحه گسترده Microsoft’s Excel به سرمایه‌گذاران اجازه می‌دهد تا فعالیت‌های سرمایه‌گذاری خود را به‌طور سازمان‌یافته دنبال کنند. با استفاده از اکسل می‌توان موقعیت‌های خود را ازجمله قیمت ورود، قیمت بسته شدن و بازده را به‌طور دوره‌ای دنبال کرد. یکی دیگر از ویژگی‌های ارزشمند اکسل این است که می‌تواند به‌طور خودکار انحراف استاندارد دارایی یا سبد سرمایه‌گذاری را محاسبه کند.
انحراف استاندارد معادل اصطلاح ریسک در سبد سرمایه‌گذاری است و می‌تواند با ارزیابی نوسانات به سرمایه‌گذاران کمک کند. (همچنین بخوانید؛ مدریت ریسک). این مقاله به‌طور خلاصه به نظریه سبدهای مدرن سرمایه‌گذاری و انحراف استاندارد می‌پردازد همچنین چگونگی استفاده از اکسل برای افزایش فعالیت‌های سرمایه‌گذاری در این مقاله بررسی‌شده است.
نظریه سبد سرمایه‌گذاری مدرن
این نظریه که با Modern portfolio theory (MPT) شناخته می‌شود اولین بار توسط Harry Markowitz در سال ۱۹۵۲ و در ژورنال Finance معرفی شد. تمرکز مدل بر این موضوع است که سرمایه‌گذاران نباید خود را محدود به ریسک و بازده مشخص یک سهم کنند، بلکه سرمایه‌گذار باید از طریق تنوع، ریسک سرمایه‌گذاری خود را کاهش دهد. (همچنین دانلود کنید؛ Script آماده MATLAB-مدل مارکویتز).
MPT بیان می‌کند که ریسک سبدی شامل سهام متنوع (یا سایر ابزارهای متنوع مالی) کمتر از ریسک یک سهم به‌صورت انفرادی است. نکته کلیدی این مدل تنوع است به‌طوری‌که می‌توان تا ۲۰ سهم متنوع در سبد را قرارداد. همچنین سبدهای سرمایه‌گذاری می‌توانند شامل ابزارهای مالی متنوع باشند که ارتباط بسیار کمی با یکدیگر دارند و از همبستگی منفی نسبت به یکدیگر برخوردارند. (همچنین بخوانید؛ چطور سبد سرمایه‌گذاری را فراتر از سهام ببریم؟).
با توجه به MPT، ریسک شامل دو عنصر: سیستماتیک و غیر سیستماتیک است. ریسک سیستماتیک شامل انواعی ریسک مانند ریسک موجود در کل بازار است که نمی‌توانند از طریق تنوع بندی کاهش یابند. (درخصوص ریسک سیستماتیک اینجا بیشتر بخوانید). ریسک غیر سیستماتیک اما به هر ابزار مالی متصل است و می‌تواند توسط تنوع در سرمایه‌گذاری کاهش یابد. هدف نظریه سبد مدرن سرمایه‌گذاری، کاهش ریسک و یا کاهش انحراف از میانگین با نگه‌داشتن تنوع در سبد است.
انحراف استاندارد
محاسبه انحراف استاندارد برای یک مجموعه داده می‌تواند اطلاعات مهمی در مورد ریسک سرمایه‌گذاری را نشان دهد. تعریف ساده انحراف استاندارد؛ اندازه‌گیری انحراف بازده از میانگین آماری است، به‌عبارت‌دیگر انحراف استاندارد به سرمایه‌گذاران اجازه می‌دهد تا میانگین ریسک سرمایه‌گذاری و نوسانات بازار را اندازه‌گیری کنند. محاسبه انحراف استاندارد یک معادله ریاضی پیچیده و زمان‌گیر است. خوشبختانه، چند کلیک ساده در اکسل می‌تواند همان محاسبات را ارائه دهد، حتی اگر یک سرمایه‌گذار دانش ریاضی نداشته باشد.
ازآنجاکه انحراف استاندارد میزان انحراف سهام موجود در سبد سرمایه‌گذاری را اندازه می‌گیرد، می‌تواند به‌عنوان شاخصی برای ارزیابی نوسان و ریسک مفید باشد. انحراف استاندارد بازده‌ها معیاری دقیق‌تر از نوسانات نسبت به بررسی بازده‌های دوره‌ای ارائه می‌دهد. هرچه انحراف استاندارد پایین‌تر باشد، مقدار ریسک هم کمتر است.
استفاده از اکسل برای پیگیری سرمایه‌گذاری‌ها
یک صفحه گسترده اکسل می‌تواند به روش‌های مختلفی برای پیگیری فعالیت‌های سرمایه‌گذاری مورداستفاده قرار گیرد. اولین قدم این است تصمیم بگیرید چه اطلاعاتی را می‌خواهید در اکسل خود وارد کنید. شکل ۱ یک مثال از صفحه ساده اکسل را نشان می‌دهد که اطلاعات مربوط به سرمایه‌گذاری ازجمله تاریخ، ورود، اندازه (تعداد سهام)، قیمت پایانی برای تاریخِ مشخص‌شده، تفاوت بین قیمت پایانی و قیمت آغازین، درصد بازده، سود و زیان برای هر قیمت بسته شدن دوره‌ای و انحراف استاندارد را شامل می‌شود. برای دیگر سهم‌ها می‌توان از Sheet های جدید استفاده کرد. منبع: گروه مشاوران مالی سامان
ایجاد فرمول‌ها
اختلاف قیمت‌ها
بااین‌حال برخی از مقادیر در اکسل به‌طور دستی محاسبه می‌شوند که وقت‌گیر است پس می‌توانید یک فرمول را در یک سلول وارد کنید تا کار را برای شما انجام دهد. برای محاسبه اختلاف قیمت (به‌عنوان‌مثال اختلاف قیمت فعلی منهای قیمت ورود)، در سلولی که می‌خواهیم اختلاف در آن نشان داده شود، کلیک می‌کنیم. منبع: گروه مشاوران مالی سامان
سپس علامت “=” را تایپ و بر روی سلول حاوی قیمت فعلی کلیک کنید. فرمول را با نماد “-” دنبال کنید و بر روی قیمت ورود کلیک کنید و سپس Enter را بزنید. اختلاف قیمت ظاهر خواهد شد. اگر بر روی گوشه پایین سمت راست سلول کلیک کنید تا علامت مشکی‌رنگ به شکل بعلاوه ظاهر شود، می‌توانید فرمول را به سلول‌های دیگر بکشید تا اختلاف قیمت را برای هر مجموعه داده پیدا کنید.
درصد بازده
بازده درصد را از تفاوت قیمت فعلی منهای قیمت ورود تقسیم‌بر قیمت ورود می‌توان محاسبه کرد. برای محاسبه درصد بازده یک‌بار دیگر بر روی سلول موردنظر کلیک می‌کنیم و “=” را می‌زنیم سپس پرانتز را باز می‌کنیم و بر روی قیمت فعلی کلیک و مقدار “-” را می‌زنیم و بر روی قیمت ورود کلیک می‌کنیم و پرانتز را می‌بندیم، سپس “/” را وارد می‌کنیم و بر روی قیمت ورود کلیک می‌کنیم. Enter را بزنید تا درصد بازده نمایان شود. مانند قبل سلول را از گوشه سمت راست به پایین بکشید تا مقدار بازده درصد برای تمام ردیف داده‌ها حساب شود.
سود و زیان
برای شروع بر روی سلولی که می‌خواهید سود و زیان نمایش داده شود، کلیک کنید. سپس “=” را تایپ کنید و بر روی سلول حاوی اختلاف قیمت کلیک کنید. سپس، نماد ستاره”*” را برای نشان دادن ضرب، تایپ و در سلولی که تعداد عناوین را شامل می‌شود کلیک کنید. Enter را بزنید تا سود و زیان را برای اطلاعات قیمتی و سرمایه‌گذاری خود را مشاهده کنید. ممکن است لازم باشد برای ستون خودواحد پولی را تعریف کنید، برای این کار بر روی ستون کلیک راست کرده و Format Cells و بعدازآن currency را انتخاب و واحد پولی خود را مشخص کنید. درنهایت فرمول را بگیرید و برای سایر سلول‌ها همان را اجرا کنید.
انحراف استاندارد
همان‌طور که پیش‌تر بیان شد، انحراف استاندارد به‌منظور نمایش نوسانات سهام سبد است. اکسل با چند میان‌بر می‌تواند انحراف استاندارد را برای یک مجموعه داده حساب کند. ازآنجاکه محاسبه انحراف معیار پیچیده است، این‌یک ویژگی بسیار مفید در اکسل است.
برای محاسبه انحراف استاندارد در اکسل، بر روی سلولی که می‌خواهید در آن نمایش داده شود کلیک کنید. سپس در زبانه Formulas گزینه Insert Function را با نماد fx انتخاب کنید. کادر Insert Function ظاهر خواهد شد و در زیر «select a category» و گزینه «Statistical» را انتخاب کنید. به پایین بروید و “STDEV” را انتخاب کنید، سپس روی OK کلیک کنید. بعد بر روی سلول‌هایی که می‌خواهید انحراف استاندارد را برای آنها حساب کنید کلیک کنید. (توجه داشته باشید برای این مثال، انحراف استاندارد برای ستون درصد بازده حساب می‌شود). سپس Ok را انتخاب کنید تا انحراف استاندارد برای شما ظاهر شود. منبع: گروه مشاوران مالی سامان
پیدا کردن انحراف استاندارد سبد سهام
شما می‌توانید داده‌ها را از Sheet های جداگانه‌ای در اکسل گردآوری تا معیارهایی مانند سود و زیان کلی و انحراف معیار کلی را تعیین کنید. شکل زیر اطلاعات مربوط به ۱۱ سهام مختلف ازجمله تاریخ ورود و قیمت، تعداد سهام، قیمت فعلی، تفاوت قیمت فعلی و قیمت ورود، درصد بازده، سود و زیان و انحراف استاندارد کلی را نشان می‌دهد.
اگر تمام اطلاعات شما در یک صفحه اکسل است و می‌خواهید آنها را در Sheet های مختلف قرار دهید، داده‌ها را انتخاب، Copy و سپس در صفحات جدید Paste کنید. به‌این‌ترتیب، یک سری داده‌های سهام را به یک صفحه جدید وارد کنید. تمام فرمول‌ها همانند نمونه‌های قبلی هستند و محاسبه انحراف استاندارد بر مبنای درصد بازده تمام سهم‌ها است.
سایر نکات
اکسل یک ابزار مفید برای کمک به سازمان‌دهی سرمایه‌گذاری و ارزیابی موقعیت‌های سرمایه‌گذاری است. ساخت یک صفحه اکسل با اطلاعات قیمتی و فرمول‌های محاسباتی بسیار ساده است. ساخت یک صفحه اکسل باسلیقه شما و تنظیمات موردنیاز فردی می‌تواند زمان‌بر باشد. یک نکته برای پنهان کردن سطر و ستون‌های اضافی در اکسل این است که بر روی سطر یا ستون موردنظر کلیک راست کرده و گزینه hide یا Delete را انتخاب کنید. توجه داشته باشید که داده‌های پنهان قابل‌دسترسی هستند اما داده‌های پاک‌شده این‌طور نیستند. پنهان کردن برخی از داده‌ها زمانی که حجم داده‌ها بسیار زیاد است، می‌تواند مفید باشد.
البته جایگزین‌های زیادی برای اکسل وجود دارد که استفاده از آنها به نظر شخصی شما بستگی دارد. نرم‌افزارهای زیادی برای این منظور در بازار جود دارد. با یک جستجوی ساده در اینترنت می‌توانید به لیست این نرم‌افزارها دسترسی داشته باشید.
جمع‌بندی
صفحه اکسل بنا به کارکرد و نیاز شما می‌تواند بسیار ساده و یا بسیار پیچیده باشد. اولویت و نیازهای شخصی موجب پیچیده شدن صفحه اکسل می‌شود. کلید کار این است که بدانید می‌خواهید از داده ورودی به چه خروجی‌های برسید.
لطفاً توجه داشته باشید که داده‌های قیمتی بیان‌شده در این مقاله به‌صورت مثال و فرضی بیان‌شده‌اند و هیچ موقعیت واقعی را نشان نمی‌دهد و منظور نویسنده تفهیم بیشتر مطالب آموزشی بوده است. قصد این مقاله آموزش تکنیک‌های ابتدایی اکسل بوده است و هیچ توصیه‌ای برای سرمایه‌گذاری نمی‌کند.
منبع: گروه مشاوران مالی سامان