انتخاب موقعیت سرمایه‌گذاری اولین قدم یک سرمایه‌گذار است. باگذشت زمان باید عملکرد سرمایه‌گذاری‌ها را پایش کنید تا ببینید چگونه در کنار یکدیگر عمل می‌کنند تا شمارا به اهداف مالی‌تان برسانند. به‌طورکلی منظور از پیشرفت در موقعیت سرمایه‌گذاری، افزایش پیوسته بازده سبد سرمایه‌گذاری است حتی اگر یک یا چند موقعیت سرمایه‌گذاری در زیان باشند.
اگر سرمایه‌گذاری‌های شما هیچ و سود و زیانی را نشان ندهد و یا ارزش دارایی‌های شما در حال کاهش باشد، باید علت آن را مشخص و حرکت بعدی خود را برنامه‌ریزی کنید. علاوه براین، به این دلیل که بازارهای سرمایه همواره در حال تغییر هستند، باید به دنبال فرصت‌های ایجاد بهبود در سبد سرمایه‌گذاری باشید، این امر می‌تواند به روش‌های مختلفی انجام شود که از بین آنها می‌توان به تنوع بخشیدن دارایی‌های سبدِ سرمایه‌گذاری در بازارهای بین‌المللی و یا بخش‌های خاص بازار اشاره کرد. (همچنین بخوانید؛ سبد سرمایه‌گذاری چیست؟). برای به دست آوردن پول نقد جهت سرمایه‌گذاری‌های جدید ممکن است بخواهید برخی از موقعیت‌های خود را که عملکرد مناسبی نداشته‌اند بفروشید، در این حالت باید به تخصیص دارایی‌ها توجه داشته باشید.
سرمایه‌گذاری‌های من در چه حال هستند؟
برای ارزیابی عملکرد سرمایه‌گذاری‌های انجام‌شده باید چندین روش مختلف اندازه‌گیری را به کار ببرید. روش‌های اندازه‌گیری که انتخاب می‌کنید به اطلاعاتی که به دنبالش هستید و انواع موقعیت‌های سرمایه‌گذاری که دارید، بستگی دارد. برای مثال اگر سهامی دارید که به امید سود می‌خواهید آن را در کوتاه‌مدت بفروشید، ممکن است به این موضوع علاقه داشته باشید که آیا قیمت سهام شما در بازار افزایش می‌یابد و اینکه آیا روند آن به اوج قیمتی خود رسیده است یا خیر. از سوی دیگر اگر موقعیت سرمایه‌گذاری بلندمدت با افق زمانی ۱۵ تا ۲۰ ساله داشته باشید، بیشتر نگران این موضوع هستید که آیا الگوی رشد درآمد آتی صحیح است یا خیر. (همچنین بخوانید؛ تحلیل مناسب برای سرمایه‌گذاری بلندمدت در بورس).
در مقابل اگر شما یک سرمایه‌گذار محافظه‌کار و یا نزدیک به دوران بازنشستگی هستید، به درآمد حاصل از سرمایه‌گذاری‌ها علاقه‌مند خواهید بود. ممکن است نیاز به بررسی نرخ بهره داشته باشید چراکه این نرخ می‌تواند بر اوراق قرضه که خریداری کرده‌اید تأثیر بگذارد. (همچنین بخوانید؛ تأثیر تورم بر بازده سهام). البته ممکن است اگر نرخ بازار پایین و زمان سررسید اوراق شما فرارسیده باشد، ناراحت شوید. حتی ممکن است در این حالت به سرمایه‌گذاری مجدد با نرخ بازاری پایین و بازده بالا علاقه‌مند شوید. در این زمان باید از یک معیار عملکرد بهره ببرید که ریسک نتایج سرمایه‌گذاری‌های شمارا نشان دهد. (همچنین بخوانید؛ چگونه ریسک سرمایه‌گذاری کمی می‌شود؟)
در اندازه‌گیری عملکرد سرمایه‌گذاری، می‌خواهید مطمئن شوید که سیب را با پرتغال مقایسه نمی‌کنید. پیدا کردن و استفاده از معیار استاندارد برای ارزیابی سرمایه‌گذاری‌های شما بسیار مهم است. اگر این معیار را درست انتخاب نکنید، ممکن است به نتایج نادرست برسید. به‌عنوان‌مثال، مقایسه بازده صندوق درآمد ثابت با بازده اوراق اخزا صحیح نیست چراکه این دو ابزار نقش متفاوتی در سبد سرمایه‌گذاری ایفا می‌کنند. در این حالت می‌توانید رشد درآمد صندوق را با رشد بازده سایر سرمایه‌گذاری‌ها مقایسه کنید که معیاری صحیح تر است. در ادامه این مقاله برخی از مفاهیم ارزیابی عملکرد سرمایه‌گذاری ازجمله نرخ بازده، بازده و سود و زیان سرمایه را تعریف می‌کنیم.
بازده
بازده اغلب به‌صورت درصد بیان می‌شود. این‌یک معیار برای اندازه‌گیری درآمد سرمایه‌گذاری در یک دوره زمانی مشخص است که معمولاً این دوره یک‌ساله در نظر گرفته می‌شود. تمام اوراق قرضه، صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک و حساب‌های بانکی دارای بازده هستند.
- بازده اوراق مشارکت: هنگامی‌که اوراق مشارکت را خریداری می‌کنید، بازده اوراق برابر نرخ بهره و یا بازده مشخص است. این نرخ بر دوره‌های پرداخت تقسیم می‌شود. بااین‌حال اگر این اوراق را در بازار فرا بورس در اواسط دوره عمر اوراق خریداری کنید، بازده، متفاوت از بازده اولیه و تعیین‌شده خواهد بود.
- بازده سهام: در بازار سهام، بازده سهام از تقسیم سودهای تقسیمی سال بر قیمت بازاری سهام به دست می‌آید. شما می‌توانید این اطلاعات را صفحات آنلاین کارگزاری‌ها به دست آورید. البته اگر سهام، سود تقسیمی نداشته باشد پس بازدهی هم ندارد. اما اگر بخشی از استراتژی شما کسب درآمد از سودهای تقسیمی سهام است، باید سهامی را انتخاب کنید که حداقل میانگین بازده بازار را ارائه دهد. همچنین در این حالت بهتر است سودهای تقسیمی سهام را به‌دقت بررسی و مقایسه کنید. همچنین به یاد داشته باشید که سود سهام پرداخت‌شده توسط شرکت، وجوهی است که این شرکت برای سرمایه‌گذاری در کسب‌وکار خود از آن استفاده نمی‌کند.
- بازده حساب بانکی: اگر بازده حساب سپرده بانکی را در نظر می‌گیرید، کار شما آسان است. بانک شما مطابق نرخ مشخص، بازده را پرداخت می‌کند. در بیشتر موارد این نرخ ثابت است.
نرخ بازده
بازده سرمایه‌گذاری تمام پولی است که بر روی سرمایه‌گذاری به دست می‌آورید و یا از دست می‌دهید. برای محاسبه بازده کل که یک معیار دقیق‌تر برای محاسبه بازده است، شما تغییر ارزش (تغییر مثبت یا منفی) را از زمان خرید دارایی به دست می‌آورید و با درآمد حاصل از سرمایه‌گذاری جمع و بر کل مقدار سرمایه‌گذاری تقسیم می‌کنید.
این عدد به‌تنهایی هیچ دیدی به شما نمی‌دهد اما زمانی که این مقدار را برای سرمایه‌گذاری‌های خود در دوره‌های مختلف حساب می‌کنید، می‌توانید عملکرد سرمایه‌گذاری خود را با یک نگاه بررسی کنید.
اگر قیمت سهام شما در بازار سقوط کند، همچنان با همین روش نرخ بازده سرمایه‌گذاری خود را حساب می‌کنید با این تفاوت که مقدار نهایی ممکن است منفی شود.
به خاطر داشته باشید که برای محاسبه بازده سرمایه‌گذاری نیازی به فروش دارایی ندارید. درواقع مشخص کردن این مقدار یکی از عواملی است که مشخص می‌کند باید سهام را در سبد سرمایه‌گذاری نگه‌دارید یا بفروشید.
در مورد اوراق مشارکت می‌توانید سود دریافتی در زمان در دست داشتن اوراق را با مقدار اصل پول برگشتی در زمان سررسید جمع و مطابق فرمول فوق نرخ بازده سرمایه‌گذاری را محاسبه کنید. اگر اوراق را قبل از بلوغ بفروشید، باید سود دریافتی تا تاریخ فروش و قیمت فروش اوراق را به همراه اصل پول پرداختی در جهت محاسبه نرخ بازده سرمایه‌گذاری در نظر بگیرید.
نکات راهنما
برخی از نکات راهنما برای کمک به ارزیابی و نظارت بر عملکرد سرمایه‌گذاری‌ها صرف‌نظر از نوع سرمایه‌گذاری در ادامه آمده است؛
- هزینه تراکنش معامله را فراموش نکنید. برای اطمینان از محاسبه دقیق معیار ارزیابی عملکرد، هزینه‌های معامله را در نظر بگیرید. اگر پس از فروش اوراق، سود خود را حساب می‌کنید باید نرخ تراکنش معامله را از این مقدار کسر کنید.
- اظهارات حساب سرمایه‌گذاری خود را بررسی کنید. با بررسی خلاصه وضعیت حساب‌های سرمایه‌گذاری می‌توانید عملکرد سرمایه‌گذاری خود را ازجمله آخرین ارزش دارایی‌ها در آخرین سطر حساب ببینید.
- بازده کل را حساب کنید. اگر درآمد خود را برای خرید سهامِ اضافه سرمایه‌گذاری می‌کنید، مطمئن شوید که نرخ بازده سهام را به‌درستی حساب می‌کنید. همان‌طور که صندوق‌های سرمایه‌گذاری در دوره‌های زمانی این مقدار را اعلام می‌کنند. شما هم سعی کنید محاسبات را خودتان به‌درستی انجام دهید.
- پارامتر مالیات را فراموش نکنید.
- پارامتر تورم را در نظر بگیرید. این شاخص می‌تواند بر سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت تأثیر بگذارد. تورم به این معنی است که پول شما در طول زمان از بین می‌رود. (همچنین بخوانید؛ چگونه تورم بر ارزش دارایی شما تأثیر می‌گذارد). محاسبه بازدهی که نرخ تورم در آن دخیل شده، بازده واقعی نام دارد. برای به دست آوردن نرخ بازده واقعی، نرخ تورم را از آن کم کنید.
سود و زیان سرمایه
سرمایه‌گذاری نیز به‌عنوان دارایی سرمایه در نظر گرفته می‌شود. اگر شما یکی از دارایی‌های خود را باقیمتی بالاتر از قیمت خرید بفروشید به سود سرمایه رسیده‌اید و اگر باقیمت پایین‌تر بفروشید، با زیان سرمایه مواجه شده‌اید. سود و زیان سرمایه یک عامل مهم در عملکرد سبد سرمایه‌گذاری است، به‌ویژه اگر سرمایه‌گذار فعال هستید.
برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه اینجا کلیک کنید.
منبع: گروه مشاوران مالی سامان
