مهندسی مالی چیست؟

مهندسی مالی عبارت است از بهره‌گیری از تکنیک‌های ریاضی برای حل مسائل مالی. مهندسی مالی با استفاده از ابزار و دانش در زمینه‌های علوم رایانه، آمار، اقتصاد و ریاضیات کاربردی برای حل مسائل مالی فعلی و ارائه محصولات نوآورانه مالی در آینده اقدام می‌کند.

گاهی از مهندسی مالی برای تحلیل‌های تکنیکال و کمی در بانک‌ها و مؤسسات مالی و اعتباری و صندوق‌های سرمایه‌گذاری استفاده می‌شود.

ساختار مهندسی مالی

صنعت مالی همیشه با ابزار و محصولات سرمایه‌گذاری جدید و نوآورانه برای سرمایه‌گذاران و شرکت‌ها روبه‌رو است. اکثر این محصولات اغلب با روش‌های مهندسی مالی توسعه پیداکرده‌اند. با استفاده از مدل‌سازی ریاضی و مهندسی کامپیوتر، مهندسان مالی قادر به تست و انتشار ابزارهای جدید مالی مانند روش‌های جدید تحلیل سرمایه‌گذاری، پیشنهاد‌های جدید بدهی، سرمایه‌گذاری‌های جدید، استراتژی‌های معاملاتی جدید، مدل‌های مالی و غیره هستند.

مهندسان مالی مدل‌های کمی ریسک را برآورد می‌کنند تا عملکرد ابزار مالی را پیش‌بینی و پیشنهاد‌های سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف را از دیدگاه بلندمدت ارزیابی کنند، همچنین نوع ریسک هر محصول و ابزار مالی را در بازارهای مالی مختلف مشخص می‌کنند. مهندسین مالی با شرکت‌های بیمه، شرکت‌های مدیریت دارایی، صندوق‌های بیمه و بانک‌ها کار می‌کنند. در این شرکت‌ها، مهندسان مالی در معاملات خصوصی، مدیریت ریسک، مدیریت سبد سرمایه‌گذاری، مشتقات و گزینه‌های قیمت‌گذاری محصولات ساختاریافته و بخش‌های مالی شرکت کار می‌کنند.

درحالی‌که مهندسی مالی از آمار، شبیه‌سازی‌ها و تحلیل‌ها برای طراحی و پیاده‌سازی فرآیندهای مالی جدید جهت حل مسائل استفاده می‌کند، این زمینه همچنین استراتژی‌های جدیدی را ایجاد می‌کند که شرکت‌ها می‌توانند از مزایای آن برای به حداکثر رساندن سود خود استفاده کنند. به‌عنوان‌مثال، مهندسی مالی منجر به انفجار معاملات مشتقه در بازارهای مالی شده است. (همچنین بخوانید؛ نگاهی عمیق به بازار مبادله یا Swap)

حوزه مهندسی مالی همچنین بازار سفته‌بازی را معرفی کرده است. برای مثال بازارهای مانند Credit Default Swap –CDS در اواخر دهه ۹۰ بیمه را برای اوراق مشارکت و قرضه ارائه کرد. بااین‌حال، این محصولات مشتقه، توجه بانک‌های سرمایه‌گذاری و سفته‌بازان را جلب کرد به‌طوری‌که متوجه شدند که می‌توانند با پرداخت حق بیمه ماهانه مرتبط با CDS، با شرط‌بندی در آن‌ها، درآمد کسب کنند. درواقع، فروشنده یا صادرکننده یک CDS، معمولاً یک بانک است که پرداخت‌های ماهانه بیمه طرف مبادله را دریافت می‌کند. ارزش یک CDS مبتنی بر بقای یک شرکت است – خریداران سواپ شرط‌بندی می‌کنند که اگر شرکت ورشکسته شود و فروشندگان خریداران را در برابر هر رویدادی منفی بیمه می‌کنند. تا زمانی که شرکت در وضعیت مالی خوب قرار دارد، بانک همچنان حق بیمه را پرداخت می‌کند. درصورتی‌که شرکت عملکرد منفی پیدا کند، بیمه به دارندگان CDS به‌صورت نقدی پرداخت می‌کنند.

اگرچه مهندسی مالی، بازارهای مالی را متحول کرده است، اما در بحران مالی ۲۰۰۸ نقش مهمی ایفا کرد. همان‌طور که عدم پرداخت اقساط مسکن بیشتر می‌شد، وام‌های بیشتری هم صادر می‌شد. صادرکنندگان CDS در آن زمان که بانک‌ها بودند نمی‌توانستند از این مبادلات کسب درآمد کنند چراکه وام‌ها بیشتر می‌شدند. بسیاری از خریداران CDS خیلی زود متوجه شدند که این اوراق بی‌ارزش هستند. برای بازتاب کاهش ارزش، آن‌ها ارزش دارایی‌هایشان را در ترازنامه کاهش داند، که منجر به شکست‌های بیشتر در عملکرد شرکت شد و متعاقباً رکود اقتصادی را به دنبال داشت.

از زمان رکود جهانی ۲۰۰۸ که توسط محصولات توسعه داده‌شده مهندسین مالی به وجود آمده بود، این شاخه مهندسی بسیار بحث‌برانگیز شده است. بااین‌حال واضح است که این دانش مالی، ابزارها و بازارهای مالی را به‌واسطه نوآوری‌ها، سخت‌گیری و دقت به سطوح جدیدی رسانده است.

منبع: گروه مشاوران مالی سامان